عمرو بن بحر جاحظ
عمرو بن بحر جاحظ

محسن جهانگیری

دوره 1، شماره 6 ، مرداد 1390، ، صفحه 1-16

چکیده
  جاحظ مانند ولتر، نویسند? سرشناس فرانسوی، ادیبِ فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی‌اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان بزرگ جهان به هم? علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست و ...  بیشتر
ابیات عربى شعراى عباسى در تاریخ جهانگشاى جوینى
ابیات عربى شعراى عباسى در تاریخ جهانگشاى جوینى

دکتر عبدالرضا سیف؛ محى‌الدین امجدى

دوره 1، 3-5 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 1-14

چکیده
  تاریخ جهانگشا یک اثر ادبى - تاریخى است که عطاملک جوینى با استفاده از صنایع لفظى و معنوى و کمک گرفتن از تشبیه و استعاره و کنایه و استشهاد به آیات و احادیث و اشعار فارسى و عربى در تلاش بوده است اثرى ادبى بیافریند. ...  بیشتر
تحلیل اسطوره‌های کیخسرو، گرشاسب و جمشید بر اساس آراء یونگ
تحلیل اسطوره‌های کیخسرو، گرشاسب و جمشید بر اساس آراء یونگ

نصراله امامی؛ آذرمیدخت رکنی

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 1-12

چکیده
  از دیرینه‌ترین آرزوهای انسان بی‌مرگی و دستیابی به زندگی جاویدان است. انسان این آرزوی درونی را بر قهرمانان اسطوره‌های خود فرافکن می‌نماید. قهرمانان در اسطوره‌ها و افسانه‌های ملل به طرق گوناگون ...  بیشتر
«حلقه در گوش کردن» در تاریخ و ادب فارسی
«حلقه در گوش کردن» در تاریخ و ادب فارسی

محمود عابدی؛ عباس بگ جانی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-20

چکیده
  «حلقه در گوش کردن» آیینی کهن است که در میان اقوام و گروه‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف اجتماعی، و برای مقاصد گوناگون معمول بوده است. بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که از گذشته‌های ...  بیشتر
عمربن جاحظ ادیب فیلسوف
عمربن جاحظ ادیب فیلسوف

محسن جهانگیری

دوره 1، 7و8 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-26

چکیده
  جاحظ مانند ولتر، نویسندۀ سرشناس فرانسوی، ادیبِ فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی­اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان  بزرگ جهان به همۀ علوم و معارف عصرش اعمّ از فلسفه و کلام و سیاست ...  بیشتر
بوطیقای روایت در داستان یک سرخپوست در آستارا از بیژن نجدی
بوطیقای روایت در داستان یک سرخپوست در آستارا از بیژن نجدی

سعید واعظ؛ عبدالله آلبوغبیش

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 1-20

چکیده
  در بوطیقای ارسطو، هنر و ادبیّات، محاکات و تقلیدی از واقعیّت تلقّی می‌شد و تمام اجزای اثر ادبی، بازنمودی عینی در عالم واقع داشت و عناصر شکل‌دهندة داستان، ‌همان‌هایی بود که هر روزه با آنها در تعامل هستیم. ...  بیشتر
ویژگی‌‌های عارف سیاستمدار از نگاه صوفیان نخستین (بر اساس متون منثور تا قرن چهارم)
ویژگی‌‌های عارف سیاستمدار از نگاه صوفیان نخستین (بر اساس متون منثور تا قرن چهارم)

منوچهر اکبری؛ مهدی حیدری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-18

چکیده
  عارفان مسلمان با تکیه بر هر دو معیار وحدت و کثرت، به عرصة سیاست روی آورده‌‌اند. آنان با تأکید بر ضرورت عرفان برای سیاستمداران و سیاست برای عارفان، به تبیین ویژگی‌‌های «عارف سیاستمدار» پرداخته‌‌اند. ...  بیشتر
تحلیل برخی از استعاره‌‌های مفهومی فارسی با استفاده از الگوی شبکه‌‌ای و ادغام
تحلیل برخی از استعاره‌‌های مفهومی فارسی با استفاده از الگوی شبکه‌‌ای و ادغام

علی محمد موذنی؛ شهروز خنجری

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-16

چکیده
  ژیل فوکونیه و مارک ترنر، موضوعِ استعارة مفهومی را موردی خاصّ از یک عرصة عامّ‌‌تر و وسیع‌‌تر دانسته‌‌اند؛ این عرصة وسیع‌‌تر، تحلیل سازِ کارِ دستگاه ذهن به وقتِ مواجهه با دامنه‌‌های مفهومی است. ایشان ...  بیشتر
نشانه‌شناسی تجربه‌های دینی در متون نثر عرفانی
نشانه‌شناسی تجربه‌های دینی در متون نثر عرفانی

تیمور مالمیر؛ هادی دهقانی یزدلی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-20

چکیده
  نظر به اهمّیّت رمزپردازی روایت‌های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقالۀ حاضر، روایت‌های سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف‌المحجوب و ترجمۀ رسالۀ قشیریّه و تذکرةالاولیا ...  بیشتر
اوحدالدین کرمانی، نقطة ظهور افکار ابن عربی در ادبیات فارسی
اوحدالدین کرمانی، نقطة ظهور افکار ابن عربی در ادبیات فارسی

علی محمد موذّنی؛ مهدی حیدری

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-20

چکیده
  اوحدالدین کرمانی از نظر زمانی نزدیک‌ترین فرد به ابن عربی و دوست هم­سن او شناخته ­می­شود. در تذکره­ها و مناقب اوحدالدین به روابط صمیمانه بین این دو تن و ملاقات بین آن­ها در شهرهای قونیه، قاهره ...  بیشتر
دور، وزن دوری و منشاء اختیار شاعری در وزن دوری
دور، وزن دوری و منشاء اختیار شاعری در وزن دوری

عبدالرضا سیف؛ محمدجواد عظیمی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-18

چکیده
  واژۀ «دور» در عروض قدیم به کار رفته، اما دربارة اوزان دوری بحث نشده است. در عروض جدید، اصطلاح «اوزان دوری» به گروهی از اوزان متناوب­الارکان اطلاق می­شود که قرارگرفتن هجای کشیده به جای هجای ...  بیشتر
نقد و تحلیل انواع وجه فعلی در فارسی
نقد و تحلیل انواع وجه فعلی در فارسی

منوچهر اکبری؛ مونا ولی‌پور

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-15

چکیده
  وجه به­طورکلی مقوله‌ای معنایی است که دیدگاه گوینده را دربارۀ گزاره‌ای نشان می‌دهد. عناصر وجهی مختلفی در زبان برای انتقال وجه وجود دارد؛ به­عبارت­دیگر، زبان‌ها ابزارهای مختلفی برای بیان مفاهیم ...  بیشتر
تغزل عربی متن پنهان تغزل فارسی
تغزل عربی متن پنهان تغزل فارسی

حبیب الله عباسی؛ سید مرتضی میرهاشمی؛ عفت نقابی؛ زهرا سعادتی نیا

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-20

چکیده
  هیچ متنی خودبسنده نیست. هر متن در آن واحد هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خواهد بود. بینامتنیّت ازجمله رویکردهای نوینی است که در کشف ارتباط میان متون نقش مهمی ایفا می­کند. تغزل، ...  بیشتر
موسیقی اصوات درمثنوی و غزلیّات مولانا
موسیقی اصوات درمثنوی و غزلیّات مولانا

علی محمد موذنی؛ هادی انصاری

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 1-18

چکیده
  آثار منظوم مولانا جلال‌الدّین پُر از آوا و نوا و موسیقی است؛ زیرا جان سراینده‌اش با موسیقی آمیخته شده و موسیقی نیز در تمام اجزای وجودش رخنه کرده است. به گواهی اشعارش، به‌ویژه غزلیّات، وی درموسیقی علمی ...  بیشتر
تبیین جایگاه تشبیه در منظومه های غنایی؛ با تکیه بر پنج منظومة عاشقانه
تبیین جایگاه تشبیه در منظومه های غنایی؛ با تکیه بر پنج منظومة عاشقانه

حسین آقاحسینی؛ آسیه محمدابراهیمی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 1-20

چکیده
  گزینش واژگان و چگونگی قرارگرفتن آنها در جمله و چینش آن براساس شرایط نحوی یا گریز از این شرایط و صور خیال را می­توان از مهم­ترین ویژگی­های هر زبان دانست. تحلیل زبان هر اثر باتوجّه­به ویژگی­های ...  بیشتر
الهام و صنعت در نظر شاعران عارف (دیدگاه‌های سنایی، عطّار و مولوی دربارة خاستگاه شعر)
الهام و صنعت در نظر شاعران عارف (دیدگاه‌های سنایی، عطّار و مولوی دربارة خاستگاه شعر)

علیرضا حاجیا‌ن‌نژاد؛ روح الله هادی؛ یاسین اسمعیلی

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-20

چکیده
  مسئلۀ خاستگاه شعر یکی از قدیمی‌ترین مباحث نقد ادبی است. پیشینۀ این بحث به یونان می‌رسد و باتوجّه­به منابع، می­توان گفت نخستین نظریّه‌ها را در این مورد افلاطون و ارسطو داده‌اند. در ادبیّات عرب هم ...  بیشتر
ساختارشکنی در صفت‌ها و ناگفته‌های پیرامون آن
ساختارشکنی در صفت‌ها و ناگفته‌های پیرامون آن

عبّاسعلی وفایی؛ احمد سبحانی درگاه

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 1-17

چکیده
  ساختارشکنی زبانی، چه ازنظر ساختمان و چه ازنظر کاربرد، کمتر در دستورهای زبان فارسی موردتوجّه قرارگرفته است. الگوهای ساخت و قواعد دستورمند زبان، غالباً در کتاب‌های مطرح دستور، تکراری و ایستاست، درحالی‌که ...  بیشتر
نگاهی به نقد خودپالایشی عرفا و بی‌التزامی به شرع
نگاهی به نقد خودپالایشی عرفا و بی‌التزامی به شرع

نجف جوکار؛ حسین زنده بودی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 1-19

چکیده
  یکی از مسائلی که در عرفان اسلامی، چالش­های فراوانی به همراه داشته و بهانة توجیه کینه­توزی مخالفان با تعالیم صوفیانه شده است، مسئلة «بی­التزامی به شریعت» است که به دلیل غفلت مدعیان، به‌عنوان ...  بیشتر
«تصدیر» و نقد آرای بدیعیان دربارۀ آن
«تصدیر» و نقد آرای بدیعیان دربارۀ آن

تقی پورنامداریان؛ روح الله هادی؛ زیبا اشراقی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 1-20

چکیده
  تصدیر یکی از آرایه­‌های بدیعی و تمهیدات هنری است و کاربرد آن در متون ادبی سابقه‌ای کهن و طولانی دارد. تکرار الفاظ در شعر، صورت‌های مختلفی دارد و طیّ تاریخ، تعبیرها و تعریف‌های مختلفی از آن ارائه شده ...  بیشتر
پیوند بانوگشسپ‌نامه با متون پهلوانی و دورۀ سرایش آن
پیوند بانوگشسپ‌نامه با متون پهلوانی و دورۀ سرایش آن

رضا غفوری

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 1-19

چکیده
  بانوگشسپ‌نامه منظومه‌ای است پهلوانی در بیش از هزار بیت در ذکر دلاوری‌های بانوگشسپ، دختر رستم. دربارۀ گویندۀ این منظومه، فعلاً اطّلاعی نداریم؛ امّا پژوهشگران دربارۀ سدۀ سرایش آن بحث‌هایی کرده و حدس‌هایی ...  بیشتر
فرمان سه‌زبانۀ چینی- فارسی- اویغوری در دیوان سلسلۀ مینگ در چین (1386 تا 1616م/ 787 تا 1025ق)*
فرمان سه‌زبانۀ چینی- فارسی- اویغوری در دیوان سلسلۀ مینگ در چین (1386 تا 1616م/ 787 تا 1025ق)*

محمدباقر وثوقی؛ چِن بین بین

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-19

چکیده
  مراودات ایران و چین منحصر به روابط سیاسی- اقتصادی نیست. با حملۀ چنگیزخان به چین در اوایل قرن چهاردهم میلادی و روی کارآمدن سلسلۀ «یوان» (大元Yuan-1271 تا 1368م)، شرایط جدیدی برای اقوام غیربومی چین به ‌وجود ...  بیشتر
ریشه‌های حکایت‌ در زبان عرفان تا پایان قرن سوم (بر پایۀ آثار شقیق ، حارث محاسبی، نوری، خراز، جنید)
ریشه‌های حکایت‌ در زبان عرفان تا پایان قرن سوم (بر پایۀ آثار شقیق ، حارث محاسبی، نوری، خراز، جنید)

مریم جعفرزاده؛ علیرضا فولادی

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-14

چکیده
  حکایت یکی از پرکاربردترین انواع داستانی در زبان عرفان است. با این حال، تا قبل از قرن چهارم که قرن پاگیری حکایت‌های عرفانی است، ضمن آثار اولیۀ عرفای مسلمان چندان با حکایت مواجه نیستیم و این نکته ما را ...  بیشتر
نگاهی به تصویرگری و جایگاه آن در قرآن کریم و نهج‌البلاغه
 (مطالعة مورد پژوهانه؛ تشبیه تمثیل)
نگاهی به تصویرگری و جایگاه آن در قرآن کریم و نهج‌البلاغه (مطالعة مورد پژوهانه؛ تشبیه تمثیل)

وحید سبزیان¬پور؛ طیبه حمزوی؛ پیمان صالحی

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 13-32

چکیده
  از جمله فنون بلاغت در راستای تبیین و آشکارسازی اهداف و مقاصد کلام، تصویرگری در قالب «تشبیه تمثیل» است. تشبیهی که وجه شبه آن، امری آشکار و ظاهری نیست و نیاز به تأویل دارد. قرآن کریم و نهج‌البلاغه ...  بیشتر
تراژدی فرزندکشی در ایران و پدرکشی در یونان، تضاد، افسانه یا واقعیت (با نگاهی گذرا به این مقوله در جهان)
تراژدی فرزندکشی در ایران و پدرکشی در یونان، تضاد، افسانه یا واقعیت (با نگاهی گذرا به این مقوله در جهان)

دکتر منوچهر اکبری؛ آسیه ذبیح نیا عمران

دوره 1، 3-5 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 15-30

چکیده
  افسانه ها و اسطوره ها، گذشتة ملت ها را تشکیل می دهند. اساطیر جهان با یکدیگر همسانی و مشابهت دارند و گاهی نیز در جهت مخالف هم قرار می گیرند. یکی از مباحث شگفت اسطوره ها، تراژدی است که این مقاله به مبحث تراژدی ...  بیشتر
تأثیر خوانش دوگانۀ شعر بر ساختار دستوری، بلاغی و معنایی آن
تأثیر خوانش دوگانۀ شعر بر ساختار دستوری، بلاغی و معنایی آن

علیرضا نبی‌لو

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 15-34

چکیده
  خوانش صحیح شعر، رابطۀ مستقیمی با تعیین ساختار دستوری، بلاغی و معنایی آن دارد. برخی از اشعار با توجه به نوع خوانش، دچار تغییراتی در ساختار دستوری، بلاغی و معنایی می شوند، این تغییرات در نوع و نقش کلمات ...  بیشتر